Roztocze to miejsce ważnych wydarzeń historycznych na przestrzeni wieków. Tragiczna była historia jaka dotknęła Polskę i Roztocze w związku z działaniami II wojny światowej. Ziemia Tomaszowska była miejscem kapitulacji lub rozbicia wielu oddziałów cofających się zgodnie z rozkazami dowództwa kierunku Rumunii. Taki los spotkał kolejno Armię Kraków, Lublin i Modlin. Tomaszów Lubelski stał się frontem nierównych bitew cofających się oddziałów, które w obliczu przeważającej siły wroga zmuszone były do bezwarunkowej kapitulacji. Społeczeństwo Tomaszowa Lubelskiego, by upamiętnić bohaterskie wydarzenia września 1939 roku ufundowało pomnik, który stoi w centralnej części miasta.
Treść tablicy informacyjnej przy pomniku:
Wybudowany przez społeczeństwo Tomaszowa Lubelskiego w 1983 roku upamiętnia bohaterstwo Żołnierza Polskiego w bitwach pod Tomaszowem Lubelskim z wojskami niemieckimi we wrześniu 1939 roku. W 1939 roku miały tu miejsce 2 znaczące bitwy. Pierwsza odbyła się w dniach 17-20 września 1939 roku. Druga trwała od 22 do 27 września 1939 roku. Była to druga po bitwie nad Bzurą największa batalia Kampanii Wrześniowej. W bitwie udział brały zjednoczone armie Kraków i Lublin pod dowództwem Generała Tadeusza Piskora a w tym największe polskie zgrupowanie pancerne. Około 80 wozów bojowych w tym 22 czołgi typu 7TP. Wszystkie próby wyrwania się z okrążenia prowadzone w dniach od 17 do 20 września zakończyły się klęską i zmusiły dowódcy armii Lublin do podpisania aktu kapitulacji. Do niemieckiej niewoli dostało się około 10 000 żołnierzy w tym również generał Tadeusz Piskor. Jeszcze nie ucichły strzały pierwszych walk pod Tomaszowem a już na obszar pierwszej bitwy wkroczyły wojska frontu północnego utworzonego z Armii Modlin Generała Emila Przedrzymirskiego. Dowódcą tej formacji został generał Stefan Dąb-Biernacki. Podobnie jak Armia Lubin także wojska frontu północnego otrzymały rozkaz wymarszu na południe w kierunku granicy rumuńskiej. 21 września oddziały polskie wkroczyły na teren powiatu tomaszowskiego. Niestety pomimo podjęcia walki wobec przeważającej siły wroga oraz całkowitej utraty zdolności swoich podwładnych generał Przedrzymirski podpisał 26 września 1939 roku akt kapitulacji a 500 oficerów i 6 tysięcy żołnierzy trafiło do niemieckiej niewoli.