KATEDRA
Zmartwychwstania Pańskiego i św. Tomasza Apostoła w ZAMOŚCIU to rzadko spotykany renesansowy obiekt sakralny. Katedra jak również całe stare miasto zamojskie znajduje się na liście światowego dziedzictwa UNESCO. Kościół wzniesiono w XIV wieku przez założyciela i najznamienitszego włodarza miasta Jana Zamoyskiego. Katedrę podobnie jak inne istotne dla miasta budynki projektowali zagraniczni, znani i cenieni twórcy. W tym wypadku autorem projektu był Bernardo Morando. Poświęcenie katedry miało miejsce w roku. Nietypowa jak na miejscowe świątynie, renesansowa budowa katedry z wyraźnie rysującą się główną nawą o wyższej bryle i z niższymi bocznymi nawami. Obok budynku katedry uwagę przyciąga strzelista dzwonnica. Wnętrze Sanktuarium zdobi barokowy ołtarz z XVII wieku oraz 9 kaplic bocznych. W jednej z kaplic znajduje się płyta nagrobna Jana Zamoyskiego. W nawie głównej znajduje się krypta z nagrobkami rodu Zamoyskich.
Katedra to jednocześnie miejsce kultu i sanktuarium MATKI BOŻEJ OPIEKI zwanej ODWACHOWSKĄ.
Obraz Matki Bożej Odwachowskiej (Łaskawej, Opieki) namalował w 2 poł. XVIII w. na drzwiach więzienia w Odwachu (wartowni garnizonowej w Zamościu), nieznany bliżej człowiek, posądzony o popełnienie zbrodni. Wizerunek wycięto potem z drzwi więzienia i zawieszono na zewnątrz Odwachu. Modlący się tam ludzie otrzymywali liczne łaski. Obraz został więc przeniesiony do pobliskiej Kolegiaty 19 lutego 1803 r. W 1 ćw. XIX w. wizerunek ozdobiono sukienkami i koronami.
Obraz był kilkakrotnie poprawiany, przemalowywany i upiększany. Doroczna uroczystość odpustowa ku czci Maryi, Matki Miłosierdzia, Opiekunki wszystkich sług swoich została wyznaczona na 8 września.
W czasie VII Wizyty Apostolskiej w Ojczyźnie Jan Paweł II, 12 czerwca 1999 r., nawiedził Katedrę, a 9 września 2000 r. łaskami słynący wizerunek został ozdobiony koronami, które pobłogosławił Papież, w czasie Liturgii Słowa Bożego przy kościele Matki Bożej Królowej Polski w Zamościu.
Podziękowania i prośby do Matki Bożej Opieki są odczytywane w czasie Mszy św. i nabożeństwa przed łaskami słynącym Obrazem Matki Bożej Opieki we wtorki o godz. 8.00.
