Cmentarz wojenny z I Wojny Światowej w miejscowości Łaszczówka-Kolonia gmina Tomaszów Lubelski
Przez Roztocze przebiegała granica zaborów austryjackiego i rosyjskiego. I wojna Światowa to czas walk między zaborcami. Jednym z miejsc upamiętniających wydarzenia wielkiej wojny jest cmentarz z I Wojny Światowej w Kolonii-Łaszczówce nieopodal Tomaszowa Lubelskiego.
Taką informację na temat miejsca znajdziemy na tablicy informacyjnej znajdującej się przy wjeżdzie na cmentarz.
W okresie I Wojny Światowej ziemia Tomaszowska została ciężko doświadczona działaniami zbrojnymi. Przechodziły przez nią liczne armie, które toczyły w tym miejscu bitwy. W 1914 roku wojna dotarła do Tomaszowa od strony Austro-Węgier, których wojska wkroczyły na ten teren Królestwa Polskiego zajmując przygraniczne miasteczka i wsie. Przez miasto i najbliższą okolicę przechodziły fronty wojenne,a także rozgrywały się tam bitwy. Jedną z większych stoczyła w okolicy Tomaszowa Lubelskiego Czwarta Armia Austro-Węgierska dowodzona przez Generała Auffenberga z Armią Rosyjską. Polacy brali czynny udział w tych krwawych starciach, służyli we wszystkich armiach zaborczych. Walczyli nie za cara czy cesarza lecz za wolną niepodległą ojczyznę. Z tymi wydarzeniami związane jest miejsce zwane mogiłą, które znajduje się we wsi Łaszczówka-Kolonia położonej na południe od Tomaszowa Lubelskiego. To swoisty pomnik tamtych ciężkich czasów, który ma nam przypominać o tragedii jaką jest wojna i skłaniać do refleksji oraz wspomnień o tych którzy zginęli podczas zbrojnych działań.
Usytuowana jest około 250 m na wschód od drogi krajowej nr 17 Tomaszów Lubelski-Hrebenne. Mogiła została usypana prawdopodobnie w 1915 roku kiedy to złożono w niej szczątki żołnierzy poległych w starciach pod Tomaszowem. Ciała walczących początkowo chowano w miejscach, w których polegli a następnie przeniesiono je do zbiorowego grobu. Cmentarz został utworzony po przejściu frontu, kiedy można było policzyć straty poniesione w czasie działań wojennych. W sypaniu kopca i przeniesieniu ciał pomogła ludność cywilna z najbliższej okolicy. Mogiła ma układ prostokąta o powierzchni 0,1 hektara. W centrum znajduje się dwustopniowy kopiec, na którym stoi betonowy krzyż na ceglanej podmurówce o wymiarach podstawy 7 m x 37 m. Miejsce to jest zbiorową mogiłą w której pochowano około 900 żołnierzy poległych w walkach pod Tomaszowem i jego najbliższej okolicy. Mogiła wieńczy kopiec. Najprawdopodobniej pochodzi on z okresu powstania mogiły. Cmentarz otacza las a także pola uprawne. Wokół niego znajduje się rów, który wyznacza teren i ogranicza miejsce pochówku. Prowadzi do niego droga gruntowa. Mogiła jest naszym dziedzictwem i nieocenionym zabytkiem okresu wojennego przypominającym nam wszystkim o tragedii jaką była pierwsza wojna światowa.
Treść tablice informacyjnej znajdujące się przy drodze krajowej numer 17
