Cerkiew w Woli Wielkiej.
Nieużywana od lat greckokatolicka cerkiew pod wezwaniem Opieki Najświętszej Marii Panny zbudowana w 1755 roku, następnie rozbudowana pod koniec XIX wieku. Drewniana cerkiew o typowej budowie. Dominująca nawa główna i dwie mniejsze części po bokach. Cerkiew w Woli Wielkiej to jedna z wielu budowli drewnianej architektury sakralnej. Jej powstanie jest dowodem na funkcjonowanie w tych regionach licznej społeczności greckokatolickiej. Wydarzenia pierwszej połowy XX wieku zmieniły realia społeczne i strukturę wyznaniową mieszańców tutejszych okolic. Cerkiew w Woli Wielkiej nieużywana jest do celów sakralnych. Budowla jest aktualnie remontowana z zewnątrz. Na terenie placu cerkiewnego znajduje się murowana dzwonnica jak również przycerkiewny cmentarz "obsiany" kamiennymi krzyżami.
Historia
Nad drzwiami wejściowymi widnieje łaciński napis. Nie jest to typowy widok w cerkwiach obrządku wschodniego. Dowodzi to wspomnianej symbiozie kultur i religii mieszkańców tych ziem. Cerkiew została oddana do użytku i poświęcona 28 kwietnia 1755r.
Świątynia w Woli Wielkiej mimo, iż wymaga pilnych prac konserwatorskich jest z pewnością jedną z najciekawszych cerkwi drewnianych okolicy. Na jej atrakcyjność wpływa korzystne usytuowanie na niewielkim wzgórzu i widoczność z obu kierunków. Leży tuż przy drodze z Werchraty do Narola.
Zarys cerkwi w Woli Wielkiej nie jest jej pierwotnym kształtem. Przebudowaniu uległy nawy oraz kopuła. W cerkwi znajduje się fragment tak zwanego zabytkowego ikonostasu namalowanego w XIX wieku we Włoszech. Obok cerkwi znajduje się również dzwonnica. Typowym elementem zespołu cerkiewnego jest ponadto cmentarz pełen malowniczych bruśnieńskich krzyży. Ogrodzenie placu cerkiewnego wykonane jest z luźno ułożonych kamiennych bloków co dodaje uroku całości.
Cerkiew w woli wielkiej
Napis na Tablicy informacyjnej:
Cerkiew pod wezwaniem NMP w Woli wielkiej. W centrum wsi Wola Wielka niegdyś zwanej Wolą Lipską na niewielkim wzgórzu z ogrodzeniem z kamieni polnych znajduje się dawna cerkiew greckokatolicka pod wezwaniem opieki Najświętszej Marii Panny wzniesiona w 1775 roku. Obok stoi drewniana dzwonnica oraz kamienne krzyże na przycerkiewnym cmentarzu. Świątynia została wzniesiona w 1755 roku o czym świadczy łaciński napis fundacyjny i data wyrzeźbiona w nadprożu wejścia domu: „ DOMUS DEI AEDIFICATA A: D: 1755 D: 28 Apr: Dzwonnica pochodzi z tego samego okresu. Na przy cerkiewnym cmentarzu możemy zobaczyć typowe nagrobki wykonane w warsztatach bruśnieńskich z XIX i początku XX wieku. Na wschód od świątyni w odległości około 200 m znajduje się dawny cmentarz założony na początku XX wieku zlokalizowany przy głównej drodze wiejskiej.
Budowla posiada typowy dla cerkwi ruskich plan trójdzielny z dominującą nawą dwoma mniejszymi pomieszczeniami na osi podłużnej. Około 1844 roku wykonano remont budowli. Dobudowana została zakrystia a wewnątrz świątyni od zachodniej jej ściany przystawiono chór śpiewaczy wsparty na dwóch słupkach na początku lat 90 XIX wieku świątynię przebudowano. Kopułę zębową znad nawy zastąpiono ośmiopołaciową kopułą sferyczną z latarnią, powiększono zakrystię, zmieniono wykroje okien, ściany oszalowano, dach podbito gontem. W 1893 roku wnętrze wypełniła polichromia autorstwa malarza Joanna Manasterskiego. W 1927 roku zmieniono poszycie dachu z gontu na blachę.
Trójdzielna drewniana cerkiew w konstrukcji zrębowej zbudowana jest z drzewa sosnowego. Prezbiterium jest mniejsze od nawy, zamknięte prostokątne z boczną zakrystią. Kruchta i prezbiterium mają dachy kalenicowe a nawę pokrywa ośmiopołaciowa kopuła zwieńczona cebulastym hełmem z latarnią. Świątynia otoczona jest zadaszeniem wspartym na rysiach. W nawie nad szerokim prześwitem do sanktuarium zawieszona jest górna część późnobarokowego przezroczowego ikonostasu z początku XIX wieku zakupionego w 1902 roku w Łówczy. Przy wschodniej ścianie sanktuarium umieszczono architektoniczny jednoosiowy ołtarz również z początku XIX wieku. Część z wyposażenia cerkwi znajduje się w zbiorach muzeum w Lubaczowie i Łańcucie. Stojąca obok drewniana dzwonnica z XVIII wieku ma konstrukcję słupowo-ramową z okapem wokół. Po zakończeniu II Wojny Światowej do 1994 roku cerkiew pełniła funkcję kościoła filialnego parafii Matki Bożej Śnieżnej w Łukawicy. Obecnie taką rolę pełni nowa murowana kaplica.
Źródło: Tablica informacyjna ustawiona przy cerkwi w Woli Wielkiej
Cerkiew pod wezwaniem Opieki NMP w Woli Wielkiej jest najbardziej charakterystycznym punktem tej miejscowości. Budynek znajduje się na małym wzgórzu, które otoczone jest zamszonymi już polnymi kamieniami. Cerkiew została wzniesiona w połowie XVIII wieku na planie trójdzielnym ze znacznie większą nawą główną i dwiema mniejszymi nawami bocznymi. Teren wokół wzbogacony jest o drewnianą dzwonnicę oraz niewielki cmentarz na którym zobaczyć można charakterystyczne bruśnieńskie nagrobki.
