CERKIEW W PŁAZOWIE
Płazów to ciekawa miejscowość na trasie z Lubaczowa do Tomaszowa Lubelskiego. To dawne miasto królewskie i była siedziba gminy. Dziś Płazów to wieś nie mniej ciekawa i atrakcyjna turystycznie. Jedną z jej atrakcji jest murowana cerkiew.
Murowana Cerkiew greckokatolicka pod wezwaniem Zaśnięcia Matki Bożej w Płazowie jest uznawana za najmłodszą Cerkiew ziemi lubaczowskiej między innymi dlatego, że wybudowana została dopiero w roku 1936 w miejscu gdzie kiedyś stała starsza drewniana cerkiew z 1728r.
Budowę kamiennej cerkwi w Płazowie rozpoczęto w 1915 roku prace ukończono w latach 1932- 1936 Budowa cerkwi składa się z kilku wyraźnie rysujących się części. Najwyraźniejsza kwadratowa część centralna na planie krzyża z mniejszymi nawami bocznymi.
Do parafii należała również cerkiew filialna w Hucie Różanieckiej. Parafia podchodziła pod dekanat lubaczowski, a po I wojnie światowej cieszanowski. Niestety cerkiew nie służyła swoim parafianom zbyt długo, ponieważ została zamknięta w 1947 r. zaraz po wysiedleniach ludności ukraińskiej w ramach akcji „Wisła”. Cerkiew po wojnie opuszczona następnie zamieniona przez władze komunistyczne na magazyn; zmiana funkcji doprowadziła do szybkiej dewastacji cerkwi.
W ostatnim dwudziestoleciu sporadycznie odprawiano tam greckokatolickie nabożeństwa lecz znikoma ilość wiernych nie pozwoliła na utrzymanie pięknej świątyni.
Będąc w Płazowie warto zatrzymać się na krótko by odwiedzić tą historyczną budowlę. Jej istnienie jest dowodem na funkcjonowanie wielokulturowej społeczności na tych ziemiach.
Treść tablicy informacyjnej umieszczonej przy cerkwi:
Cerkiew pod wezwaniem Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny w Płazowie.
Parafia obrządku wschodniego powstała wkrótce po lokacji miasta Płazowa 1614 roku. W 1619 źródła odnotowują popa Ostapa. Funkcjonowanie pierwszej drewnianej cerkwi poświadczone jest w 1621 roku. Świątynia pod wezwaniem Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny znajdowała się na niewielkim wzniesieniu w otoczeniu lip, około 50 m na północ od zachowanej do dziś murowanej świątyni.
Druga cerkiew również drewniana została wzniesiona w 1728 roku za parocha Michała Stertyńskiego z fundacji mieszczan płazowskich oraz młynarza Iwana Grocha i jego żony Katarzyny. Cerkiew ta mimo protestów lwowskiego urzędu konserwatorskiego została rozebrana w połowie lat XX wieku a drewno wykorzystano do wypalania wapna potrzebnego na otynkowanie nowej murowanej świątyni. Budowę cerkwi murowanej planowano już przed I Wojną Światową. Wtedy też na ten cel sprzedano las gminny. Wznoszenie trzeciej świątyni unickiej w Płazowie rozpoczęło się w 1915 roku ale budowa przeciągała się. W 1931 roku jak deklarował tutejszy administrator (od 1929 roku) Grzegorz Fedoryszak cerkiew była na ukończeniu ale sfinalizowanie budowy nastąpiło dopiero w 1936 roku a poświęcono ją w 1937 roku. Jednokopułową cerkiew wzniesiono na planie krzyża łacińskiego w duchu bizantyjskim, w ukształtowanym na przełomie XIX i XX wieku ukraińskim stylu narodowym. Wejście do cerkwi ozdobiono neoromańskim portalem.
Do tutejszej parafii greckokatolickiej w 1931 roku należało 446 wiernych z Płazowa, 79 z Rudy Różanieckiej, 207 z przysiółka Grochy , 117 z Huty Różanieckiej. Wierni z Huty Różanieckiej korzystali z własnej cerkiew filialnej pod wezwaniem Świętego Mikołaja.
Degradacja cerkwi i jej otoczenia rozpoczęła się wraz z wysiedleniem ludności ukraińskiej po II wojnie światowej. Zniszczenia wewnątrz cerkwi spowodował kwaterujący tam po wojnie oddział korpusu bezpieczeństwa wewnętrznego. Później świątynia służyła jako magazyn nawozów sztucznych. Przed 1950 rokiem rozebrano także drewnianą kwadratową dwukondygnacyjną dzwonnicę zwieńczoną połaciowym hełmem zbudowanym w 1728 roku. Drewno z dzwonnicy przeznaczono do wypalania wapna w miejscowym wapienniku. W 1925 roku dzwonnica wyposażona była w jeden dzwon o wadze 60 kg. W okresie międzywojennym zespół cerkiewny był ogrodzony częściowo kamiennym murem i drewnianym parkanem. Z cmentarza przycerkiewnego zachowało się kilka kamiennych krzyży z XVIII i XIX wieku.
